Χρηματοδοτικό πρόγραμμα «Δράσεις Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου» του άξονα προτεραιότητας «Αστική Αναζωογόνηση» 2017 – 2018
Όπως είναι γνωστό το Πράσινο Ταμείο με απόφαση του Δ.Σ., προχώρησε σε πρόσκληση (αριθ. πρωτ. 5182/ 9-10-2017) για τη χρηματοδότηση δράσεων αστικής αναζωογόνησης σε δήμους της χώρας. Η πρόσκληση είναι η πρώτη από τις δύο προβλεπόμενες στο πλαίσιο ολοκληρωμένου προγράμματος που εκπονήθηκε με ευθύνη του Πράσινου Ταμείου σε συνεργασία με την ΕΕΤΑΑ.
Συγκεκριμένα, η πρόσκληση προβλέπει τη χρηματοδότηση έργων για:
- Ολοκληρωμένα έργα αναπλάσεων κοινόχρηστων χώρων και χώρων πρασίνου
- Αποκατάσταση / επανάχρηση δημόσιων διατηρητέων κτιρίων ή μνημείων
- Αναβάθμιση αστικού εξοπλισμού (παιδικές χαρές, πεζόδρομοι – πεζοδρόμια, φυτεύσεις κλπ.)
Το πρόγραμμα, στη συνολική του ανάπτυξη προβλέπεται να φτάσει στο ύψος των 65 εκ. ευρώ. Το σύνολο των δυνητικά δικαιούχων φτάνει στους 169 δήμους (λίγο πάνω από τους μισούς σε επίπεδο χώρας) με το συνολικό πληθυσμό τους να ξεπερνά τους 9.300.000 κατοίκους (86% του συνολικού πληθυσμού της χώρας). Η επιλογή των δικαιούχων δεν γίνεται με συγκριτική αξιολόγηση (ανταγωνιστικά) αλλά προβλέπεται η χρηματοδότηση όλων των δυνητικά δικαιούχων, υπό την προϋπόθεση να υποβάλλουν επιλέξιμες προτάσεις. Με δεδομένο μάλιστα ότι στο πλαίσιο του προγράμματος υπάρχει η δυνατότητα επιλογής μέτρων διαφορετικού χαρακτήρα ενώ προβλέπεται να υπάρξει και δεύτερη αντίστοιχη πρόσκληση το πρώτο τετράμηνο του 2018, δίνεται η δυνατότητα στους δήμους να ωριμάσουν τις προτάσεις τους – σύμφωνα με τον οδηγό του προγράμματος – ώστε να καταστούν επιλέξιμες. Υπό αυτές τις συνθήκες το συγκεκριμένο πρόγραμμα χρηματοδοτεί τους περισσότερους δήμους από όλα τα μέχρι τώρα προγράμματα από την ίδρυση του Πράσινου Ταμείου έως σήμερα και μάλιστα με τα περισσότερα χρήματα ανά δήμο.
Με τον τρόπο αυτό καλύπτεται το σύνολο των αστικών και ημιαστικών δήμων αλλά και όλων των δήμων που διαθέτουν τουλάχιστον έναν οικισμό με πληθυσμό άνω των 5.000 κατοίκων. Το συγκεκριμένο όριο τέθηκε από το Πράσινο Ταμείο με τη σύμφωνη γνώμη της ΕΕΤΑΑ, στο πλαίσιο μίας προτεραιοποίησης η οποία σχετίζεται με τις περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες του Ταμείου. Με αυτή την έννοια δεν αποτελεί επιλογή αποκλεισμού των υπόλοιπων δήμων, για τους οποίους το Πράσινο Ταμείο βρίσκεται σε συζητήσεις με συναρμόδιους φορείς για τη δημιουργία εξειδικευμένου προγράμματος. Άλλωστε, τον τελευταίο καιρό υπάρχει μία έντονη κινητικότητα από διάφορους φορείς για την υποστήριξη των μικρότερων δήμων για την ωρίμανση μελετών ώστε να εντάξουν στη συνέχεια τα αντίστοιχα έργα σε χρηματοδοτικά προγράμματα.
Παράλληλα, είναι γνωστοί οι οικονομικοί περιορισμοί στους οποίους έχει υποβληθεί το Πράσινο Ταμείο, καθώς από το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής, από το 2013 η διάθεση των πόρων του κατ’ έτος δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το 2,5% επί του συνόλου των διαθεσίμων του προηγούμενου έτους. Με αυτόν τον περιορισμό, ο ετήσιος προϋπολογισμός του Ταμείου δεν ξεπερνά τα 68 εκ. ευρώ, περιορίζεται ακόμη περαιτέρω με την υποχρέωση καταβολής φόρων της τάξης των 22 εκ. ευρώ και αυξάνεται μόνο λόγω της μεταφοράς ανεκτέλεστων πληρωμών προηγούμενων ετών.
Τα παραπάνω αποδεικνύουν πόσο άστοχες είναι οι κραυγές περί «αποκλεισμού της πλειονότητας των δήμων της χώρας» από το πρόγραμμα. Αυτό που τεχνηέντως δεν αναφέρεται είναι ότι μέχρι προχθές (κυριολεκτικά), το νομοθετικό πλαίσιο που καθόριζε τους όρους χρηματοδότησης έργων από το Πράσινο Ταμείο (ν. 4178/2013, άρθ. 41, παρ. 3.δ.) προσδιόριζε ως αποκλειστικούς δικαιούχους «Αστικά κέντρα και οικισμούς με πληθυσμό άνω των πέντε χιλιάδων (5.000) κατοίκων». Αυτός ο περιορισμός άρθηκε στο νέο νόμο για το «Δομημένο Περιβάλλον» μετά από πρόταση της διοίκησης του Πράσινου Ταμείου.
Τέλος, δηλώνουμε ρητά ότι ουδέποτε έχει υπάρξει από την ΚΕΔΕ αίτημα «τυπικής συνεργασίας» ή έστω εθιμοτυπικής συνάντησης προς τη Διοίκηση του Πράσινου Ταμείου εκτός αν ως τέτοιο θεωρούνται οι κατά καιρούς έωλες καταγγελτικές ανακοινώσεις. Αντιθέτως, η διοίκηση του Πράσινου Ταμείου έχει συναντηθεί και έχει αποδεδειγμένα αντιμετωπίσει με πνεύμα συνεργασίας και κατανόησης – για την αποτελεσματική προώθηση συγκεκριμένων θεμάτων και για την ανταλλαγή απόψεων γύρω από τις ανάγκες των δήμων – με δεκάδες Δημάρχους και στελέχη της τοπικής αυτοδιοίκησης. Στο πλαίσιο αυτό δηλώνουμε πάντα ανοικτοί σε ουσιαστικές προτάσεις παραγωγικής συνεργασίας με τους συλλογικούς φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Με την ευκαιρία υπενθυμίζουμε ότι το Πράσινο Ταμείο την περίοδο 2016 – 2017 έχει χρηματοδοτήσει:
- Την εκπόνηση «Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας», με δικαιούχους 165 δήμους της χώρας, για οποίους έχουν ήδη κατανεμηθεί και εξασφαλιστεί σε δεσμευμένους λογαριασμούς του Τ.Π.Δ. κονδύλια ύψους 10 εκ. ευρώ.
- Εν εξελίξει έργα αστικής αναζωογόνησης με δικαιούχους τους δήμους της χώρας, που αντιστοιχούν σε ανειλημμένες υποχρεώσεις προηγούμενων περιόδων.
- Την εξασφάλιση θεσμοθετημένων κοινόχρηστων χώρων από τους δήμους μέσω απαλλοτριώσεων.
- Την αγορά από τους δήμους διατηρητέων κτιρίων.
Πέραν τούτων το Πράσινο Ταμείο χρηματοδοτεί, μεταξύ άλλων, παρεμβάσεις στο φυσικό περιβάλλον μέσω του «Ειδικού Φορέα Δασών» και των «Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών», αντιρρυπαντικές δράσεις μέσω του «Γαλάζιου Ταμείου», μελέτες ολοκλήρωσης του χωρικού σχεδιασμού κ.ά..
